Ponieważ piszecie do mnie z pytaniami o nową specjalizację genetyczna dla biologów/biotechnologów, spróbuję odpowiedzieć raz a dobrze na wszelkie pytania dotyczące specjalizacji i uprawnień w dziedzinie diagnostyki genetycznej i molekularnej.
No to jazda!
Pytanie 1: Kiedy wrócą podyplomówki z analityki medycznej dla biologów i biotechnologów?
Odp: Nie wrócą, a na pewno nie są obecnie poddawane pod jakąkolwiek dyskusję.Ten temat jest martwy.
Pytanie 2: Czy biotechnolog lub biolog może pracować w genetycznym laboratorium medycznym i czy może pracować samodzielnie ?
Odpowiedź: Jeżeli ukończył studia magisterskie lub jednolite to może pracować, ale tylko pod nadzorem, co oznacza że nie może autoryzować swoich wyników. Wynika to wprost z Ustawy o Medycynie Laboratoryjnej.
Pytanie 3: Czy specjalizacja z Laboratoryjnej Genetyki Medycznej to to samo co specjalizacja z Medycznej Genetyki Molekularnej?
Wielkie „nie”. To są różne typy specjalizacji. LGM to specjalizacja dla diagnostów laboratoryjnych (bez względu na sposób uzyskania uprawnień!), natomiast MGM to specjalizacja dla biotechnologów i biologów z kategorii „specjalizacji przydatnych w ochronie zdrowia”. Tego typu specjalizacje wiążą się z innym zakresem uprawnień (niestety węższym!) niż LGM.
Pytanie 4: Czy specjalista MGM może zostać kierownikiem laboratorium medycznego (wyłącznie o profilu genetycznym) zgodnie z Ustawą o Medycynie Laboratoryjnej?
Odpowiedź: Nie. Specjalizacja ta nie uprawnia do piastowania funkcji kierownika. Nie jest to wprost wspomniane w ustawie, ale na publikację czeka Rozporządzenie do ustawy, w którym mam nadzieję będzie to opisane.
Pytanie 5: Czy specjalista z MGM będzie mógł samodzielnie dyżurować i autoryzować swoje i cudze wyniki badań?
Tak, oczywiście! Zgodnie z Ustawą o Medycynie Laboratoryjnej jest to pracownik samodzielnie wykonujący czynności diagnostyki laboratoryjnej (a więc pobierający materiał (patrz pytanie 11), autoryzujący raporty, prowadzący kontrolę jakości i mogący samodzielnie dyżurować o ile laboratorium taki tryb posiada), z zastrzeżeniem jedynie, że są one zgodnie z profilem specjalizacji, czyli mowa wyłącznie o wynikach badań genetycznych i cyotgenetycznych w laboratorium wpisanym do rejestru jako genetyczne.
Pytanie 6: Czy honorarium specjalisty MGM też będzie regulowane ustawowo jak LGM?
Tak, do tego współczynniki wynagrodzeń są identyczne (obecnie 1,29). Odsyłam do „Ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych” i aktualnej tabeli współczynników.
Pytanie 7: czy specjaliści MGM będą należeć do KIDLu?
Odpowiedź: Nie. Nie są to specjaliści-diagności, więc nie płacą składek i nie obowiązuje ich ochrona korporacyjna, choć bądźmy szczerzy: ostatnie działania Izby niespecjalnie bronią interesu genetyków więc strata niewielka. Natomiast co ważne: specjaliści „w dziedzinach mających zastosowanie…” NALEŻĄ DO PERSONELU MEDYCZNEGO!
Pytanie 8: Jakie jeszcze uprawnienia będą mieć specjaliści MGM?
Odpowiedź: Oprócz kwestii finansowych i możliwości samodzielnego wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej specjaliści MGM będą mieli jeszcze jedną supermoc: będą mogli aktywnie uczestniczyć w szkoleniach kadry. Oznacza to, że będą mogli oficjalnie pełnić funkcję kierownika specjalizacji, wykładowców kursów i opiekunów staży, a także będą mogli uczestniczyć w innych zadaniach związanych z rozwojem genetyki laboratoryjnej w Polsce.
Pytanie 9: Czy to prawda, że jako biotechnolog będę mógł/mogła wystąpić o możliwość uznania dorobku naukowego i stażu pracy za równoważny szkoleniu specjalizacyjnemu z LGM lub MGM?
Odpowiedź: Tak. Pojawi się możliwość uznaniowego uzyskania uprawnień MGM przez nie-diagnostę (tych bez LGM i tych ze spec. LGM), czyli bez uzyskania PWZDL i tytułu diagnosty laboratoryjnego. To rozwiązanie zostaje wprowadzone dlatego, że desperacko brakuje w tej chwili specjalistów, szczególnie umiejących w NGS (nie przesadzam z tą desperacją…) i żeby tę przepaść zasypać potrzeba w genetyce dobrych ludzi, którzy już mają know-how. Ale, ale: nie będzie aż tak łatwo uzyskać uznanie uprawnień, bo na aplikanta czekać będzie pełnowymiarowy egzamin z Medycznej Genetyki Molekularnej.
Analogicznie w przypadku diagnostów będzie dalej możliwość aplikowania o uznanie dorobku z LGM.
Pytanie 10: Mam rozpoczętą specjalizację z LGM a oprócz diagnosty jestem biotechnologiem. Czy mogę spróbować sobie skrócić ścieżkę, aplikując o uznanie uprawnień z LGM, albo dodatkowo aplikując na MGM?
Odpowiedź: „Można. Gdyby to było złe to Chaos by inaczej świat stworzył” – parafrazując polityka na B.
Nie ma to co prawda większego sensu, ale można aplikowac o MGM w trakcie LGM, co więcej sporo genetyków juz posiadajacych LGM wnioskuje lub zamierza wnioskować o takie uznanie dorobku. Pobudki są różne, ale jest to jak najbardziej legalne, a nawet są osobne kryteria uznania dorobku dla osób posiadających już LGM.
Pytanie 11: Czy biotechnolog lub specjalista LGM/MGM może pobierać materiał biologiczny od pacjenta?
Odpowiedź: W myśl Ustawy o Medycynie Laboratoryjnej „może móc”. To znaczy – zostawiono tę kwestię otwartą, a doprecyzować ją powinno odpowiednie rozporządzenie, którego jeszcze nie ma. Zgodnie z logiką nie ma powodu, aby biolog ( a tym bardziej Specjalista) po przeszkoleniu nie pobierał wymazu z nosogardzieli, wymazu z policzka, włosów, zeskrobin naskórka itp. i nie uczestniczył w gabinecie we wstępnym opracowaniu materiału biopsyjnego lub sekcyjnego, co byłoby gwarantem np. wycięcia odpowiedniej grubości fragmentu tkanki do badań RNA i zanurzenia go w RNAlater. Mogę sobie wyobrazić kilkanaście podobnych sytuacji. Na pewno nie będą to uprawnienia flebotomisty.
W każdym razie czekamy na akty wykonawcze i na to, co zaopiniuje KIDL i czy PTGC będzie mieć tu coś do powiedzenia…
Pytanie 12: Czy biotechnolog lub specjalista MGM pracujący w laboratorium diagnostycznym musi zbierać jakieś punkty ze szkoleń?
Odpowiedź: Tak. Mimo że nie są to pracownicy związani z KIDL, to ich także obowiązuje ustawiczne kształcenie, ponieważ wykonują (także pod nadzorem!) czynności diagnostyki laboratoryjnej. Jest to opisane w Rozporządzeniu „w sprawie ustawicznego rozwoju zawodowego osób uprawnionych do wykonywania czynności medycyny laboratoryjnej w laboratorium”
Genevra: the woman of Genomics 